Prowansja śladami Paul'a Cezanne'a

Kiedy planowaliśmy podróż po Prowansji, jednym z ważnych dla nas motywów było podążanie śladami malarzy - Picassa, Matisse'a, Chagalla, van Gogha, Renoira. Wielu z nich upodobało sobie południe Francji, zwłaszcza na przełomie XIX i XX wieku. W okresie tym powstawały nowoczesne kierunki malarskie dające początek licznym ich odmianom. Klimat, światło, różnorodność przyrody były dla artystów źródłem inspiracji, a ich dzieła stały się hołdem dla Prowansji, znajdując jednocześnie godne miejsce w historii sztuki i największych muzeach świata.

Jest jeden wyjątek wśród największych malarzy tego okresu. Paul Cezanne (zdjęcie obrazu i malarza z Wikipedii) pochodził z Prowansji i większość swojego artystycznego życia spędził właśnie tutaj. Zapraszam Was do miejsc z nim związanych.

 

Aix-en-Provence to miasto, w którym  artysta spędził prawie całe życie. Będąc w centrum i okolicach, dotrzecie do wszystkich ważnych miejsc związanych z życiem tego postimpresjonistycznego malarza.

 

Paul urodził się 19 stycznia 1839 roku w domu przy rue de l'Opéra 28.

Jego ojciec, Louis-Auguste, był kapelusznikiem. Mieszkał i pracował przy   Cours Mirabeau 55. To zajęcie pozwoliło mu zbić fortunę i otworzyć w Aix Bank Cézanne & Cabassol. Jego skromne pochodzenie, fakt że związał się z robotnicą i miał z nią nieślubne dzieci wpływało początkowo na  brak społecznej akceptacji.

Paul'a i Marie ochrzczono w Kościele Św. Magdaleny w Aix. Później, w 1844 roku, ojciec poślubił tu ich matkę - Elizabeth Aubert.

Jedno z ulubionych miejsc Cézanne'a to kawiarnia Les Deux Garsons (przy Cours Mirabeau 53 bis), w której bywał w towarzystwie  Emila Zoli. Panowie znali się od dziecięcych lat, gdyż razem chodzili do szkoły. Ich przyjaźń trwała do momentu, kiedy Zola wydał w 1886r. powieść "Arcydzieło". W jej bohaterze-malarzu pozbawionym mocy twórczej, który ostatecznie popełnił samobójstwo Cezanne rozpoznał samego siebie. To zakończyło ich  relacje i nigdy więcej nie spotkali się.

Kościół  Saint-Jean-Baptiste du Faubours. W nim w 1886r. artysta poślubił Hortense Fiquet. Znali się i mieszkali razem  od 1869r. Cezanne ukrywał ten fakt przed rodziną, jak i to, że urodził im się syn Paul. Gdy ojciec dowiedział się o wszystkim Cezanne nadal zaprzeczał. Dopiero przed jego śmiercią doszło do ślubu. Kilka miesięcy później Louis-Auguste zmarł i jego pogrzeb odbył się również w tym kościele.

Jas de Bouffan położone na peryferiach Aix, to posiadłość rodzinna Cezanne'a. Ojciec malarza, Louis-Auguste, kupił ten dom w 1859r. Paul miał wtedy 20 lat i interesował się sztuką choć studiował prawo.

Pozwolono mu w salonie na parterze urządzić studio (poniżej na zdjęciu schemat rozmieszczenia w salonie malowideł na ścianach). Tu podjął pierwsze wysiłki malarstwa alegorycznego, na ścianach namalował „Cztery pory roku”, które oderwano dawno temu i zamontowano na płótnie. Obecnie są na wystawie w muzeum Petit Palais w Paryżu.

Po śmierci ojca w 1886 roku nadal tu malował do 1897r., kiedy zmarła też jego matka.

Na skutek różnic z rodzeństwem, dotyczących dziedziczenia, dom został sprzedany w następnym roku i artysta przeniósł się do Bibemus. W 2002 r. nieruchomość została przejęta przez miasto Aix. W 2006 roku, w setną rocznicę śmierci Cezanne'a, otwarto ją dla zwiedzających.

Można oglądać salon i pochodzić po parku otaczającym budynek. Wiele miejsc przypomniało nam widoki utrwalone na obrazach.

Dom pozostaje w złym stanie technicznym, choć podobno są plany przywrócenia mu dawnej świetności.

Matka artysty ostatnie lata swojego życia spędziła w tym domu (Cours Mirabeau 30). Paul Cezanne opiekował się matką aż do śmierci. Robił to z wielkim oddaniem i czułością.

Kolejne ważne miejsce w życiu Cézanne'a to Carriers de Bibemus - kamieniołomy położone w sosnowym lesie obok miasta Aix.

Kiedy w XVII i XVIII w. miasto rozkwitało i przeżywało eksplozję demograficzną - Carrieres de Bibemus stało się miejscem ekstrakcji piaskowca, z którego budowano domy w mieście.

Paul Cézanne często tu bywał, gdyż miejsce to szczególnie inspirowało go swoimi barwami i geometrycznym kształtami skał. To dzięki obrazom z Bibemus Cezanne inspirował Picassa, a wczesny okres kubizmu określany jest jako cezannowski.

Picasso uważany jest za najwierniejszego spadkobiercę Cezanne'a.

W listopadzie 1895 r. wynajął ten domek, aby przechowywać w nim sprzęt i malować obrazy. Do 1904 r. spędzał tu również noce.

To bardzo ciekawy okres w życiu duchowym artysty. Samotność, jak twierdził, miała wpływ na zrozumienie samego siebie (stołek Cézanne'a stojący obok domu).

Namalował tu 30 obrazów zatytułowanych „Kamieniołomy w Bibemus”, na których widać kontrasty pomiędzy światłem i cieniem oraz zielenią roślin i czerwienią kamienia.



Te wielkie dzieła powstawały w miejscu, w którym artysta prowadził życie niemal pustelnicze.

Obrazy stały się „pomostem" między impresjonizmem i kubizmem.

Do kamieniołomów można dotrzeć wyłącznie specjalnym środkiem transportu, gdyż droga nie jest powszechnie dostępna. Wejście limitowane jest do zaledwie 20 osób dziennie. Grupkę prowadzi przewodnik, który otwiera i zamyka ten niedostępny teren. Wizytę można zarezerwować w biurze informacji turystycznej w Aix.

W 1901 r. na obszarze wówczas prawie opustoszałym Cezanne kupił ziemię pod budowę pracowni Atelier des Lauves.

W okolicach atelier znajduje się punkt widokowy na górę  Sainte Victoire, którą namalował 80 razy (zdjęcie zrobiłam z miejsca, gdzie Cezanne często malował). Oczywiście pejzaże z górą w tle powstawały nie tylko w tym miejscu.

Studio zostało zbudowane według pomysłu artysty. Ogromne oknam zapewniało odpowiednie światło zmieniające się w trakcie dnia.

Tu nadal znajdują się przedmioty służące mu jako rekwizyty w martwych naturach,

jego ubrania i ... 

...ostatnia paleta malarska ze skrzynką na farby...

15 października 1906, podczas pracy w plenerze Paul'a Cézanne'a zaskoczyła burza. Przemoczony i zziębnięty stracił przytomność. Kilka dni później zmarł w domu przy rue Boulegon 23.

Udało nam się również odnaleźć grób Paula Cezanna w Aix. Malarz został pochowany na Cmentarzu Saint-Pierre 24 października 1906r.

Pod koniec życia przyznał, że „...to, czego mi brakuje to spełnienie realizacji. Może uda mi się je osiągnąć ale jestem stary i być może umrę nie dotknąwszy ideału: Spełnić się!”.

Cezanne pragnął umrzeć malując … został wysłuchany…